Fy enw i yw Joy, ac rwy'n therapydd cerdd. Rwyf wedi gweithio fel therapydd cerdd ers 1999, mewn amrywiaeth o leoliadau – mewn addysg, anableddau dysgu, iechyd meddwl, niwro-anableddau a chydag oedolion hŷn.
Joy Rickwood - Music Therapist
Ers 2010 rwyf wedi bod yn aelod o'r Tîm Therapïau Celfyddydau Anabledd Dysgu ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan (ABUHB), ac ers mis Gorffennaf 2020 rwyf wedi cael y fraint o arwain yr un tîm sy'n cynnwys Dramatherapydd, Seicotherapydd Celf a Therapydd Cerdd. Rydym yn cael ein goruchwylio gan Seicotherapydd Mudiad Dawns, felly mae holl feysydd Therapïau Creadigol yn cael eu cynrychioli.
Beth allwch chi ei ddweud wrthym am eich rôl fel therapydd cerdd?
Rydym yn wasanaeth arbenigol sy'n darparu therapi celf wedi'i deilwra i oedolion ag anableddau dysgu, sy'n byw yng Ngwent. Mae'r rhesymau dros atgyfeirio yn amrywiol, ond maent yn cynnwys lefelau uchel o drallod, pryder, hwyliau isel, galar a cholled gymhleth, materion yn ymwneud â pherthynas, pontio a materion iechyd meddwl.
Rydym yn gweithio'n agos gyda thimau amlddisgyblaethol i lywio'r gofal, clywed llais a dymuniadau'r unigolion i ddarparu'r cymorth gorau. Ein nod yw clywed a grymuso'r unigolion rydym yn gweithio gyda nhw – gan ddefnyddio dulliau creadigol i brosesu eu meddyliau a'u teimladau, gan eu galluogi i wneud dewisiadau gwybodus am eu bywydau.
Fel therapydd cerdd rwy'n defnyddio cerddoriaeth ar sawl ffurf i ffurfio perthynas therapiwtig. Mae hyn yn cynnwys deialogau byrfyfyr a rennir, ysgrifennu caneuon, defnyddio cerddoriaeth wedi'i recordio, a thechnoleg cerddoriaeth sylfaenol. Mae fy ngwaith yn cynnwys gwaith un i un a gwaith grŵp, yn ogystal â chynnig cyngor ac ymgynghori i grwpiau staff, neu uwchsgilio gofalwyr presennol fel y gallant ddefnyddio cerddoriaeth mewn bywyd bob dydd gydag unigolion y maent yn eu cefnogi i wella eu perthnasoedd gwaith presennol a gwella ansawdd bywyd.
A oes meysydd eraill yr ydych yn ymwneud â hwy?
Yma yn ABUHB, rydym yn cyfarfod yn rheolaidd â therapyddion celfyddydau eraill ar draws y bwrdd iechyd sy'n gweithio gyda oedolion hŷn ac mewn timau Iechyd Meddwl i Oedolion, yn ogystal ag yng Nghanolfan Plant Serennu. Mae hyn yn llywio ein gwaith ac yn creu cyfleoedd ar gyfer rhannu a datblygu.
Rwy'n un o dri therapydd cerdd yn y bwrdd iechyd sydd wedi'u hyfforddi mewn Therapi Cerddoriaeth Niwrolegol, a gall y technegau hyn fod o gymorth mewn meysydd eraill fel anaf i'r ymennydd a chlinigau cwympiadau. Fe wnes i hefyd hyfforddi'n ddiweddar fel hwylusydd iechyd yr ysgyfaint ac mae'r technegau hyn yn ddefnyddiol gyda phobl â chlefyd cronig yr ysgyfaint.
Rwy'n arweinydd côr cymunedol y tu allan i'm gwaith GIG, ac yn aelod o'r Rhwydwaith Llais Naturiol, felly lle bynnag y bo'n bosibl rwy'n dod â chyfleoedd canu i mewn i'm gwaith. Rydym yn ymwneud â gwaith y Celfyddydau mewn Iechyd a Lles ar greu strategaeth yn ABUHB ac rydym mewn cysylltiad â grwpiau trydydd sector sy'n cynnig gweithgareddau celfyddydol creadigol yn y bwrdd iechyd. Mae gennyf hefyd angerdd dros oruchwylio a'r broses oruchwylio a sefydlais Rwydwaith Goruchwylio Therapi Cerddoriaeth Cymdeithas Prydain – gan hwyluso am 6 blynedd. Mae hwn wedi dod yn fforwm defnyddiol ar gyfer rhannu sgiliau a DPP ac mae wedi bod yn adnodd hyfryd a chyfoethog i mi.
Beth yw rhan orau eich swydd?
Rhan orau fy swydd yw gweld gwaith y tîm yn ffynnu mewn cymaint o ffyrdd cyfoethog ac amrywiol wrth i aelodau ac unigolion y tîm gyfeirio at ei gilydd i greu ffyrdd newydd ymlaen gyda chreadigrwydd o'r fath. Rwy'n dal wrth fy modd yn gweithio gydag unigolion yn therapiwtig, ac felly mae gallu gweld newid yn dod i'r amlwg ar sail un i un, ac yn systemig o fewn ein cyfarwyddiaeth a thu hwnt yn llawenydd ar lefel meicro a macro. Rydym yn ffodus o allu cynnal myfyrwyr ar leoliad gyda'n tîm, ac mae hyn hefyd yn gymaint o fraint – i weld eu prosesau wrth iddynt lywio'r gwaith a dod â'u sgiliau eu hunain i'r amlwg – gyda chanlyniadau cadarnhaol.
Beth wnaeth i chi ddewis y llwybr gyrfa hwn?
Dewisais yr yrfa hon oherwydd cyfarfûm â therapydd cerdd pan oeddwn yn 13 oed, ac apeliodd arnaf. Roeddwn i wrth fy modd gyda cherddoriaeth ac yn mwynhau gweithio gyda phobl, ond roedd gen i gwestiynau roeddwn i eisiau dod o hyd i atebion ar eu cyfer, ac felly roedd y broses o ddod yn therapydd cerdd yn dipyn o iachâd.
Roeddwn i'n ffodus i fynd ar leoliad profiad gwaith gyda therapydd cerdd yn 16 oed ac fe ges i'r fraint bryd hynny o gael y gefnogaeth sydd ei angen ar gyfer yr hyfforddiant cerddorol ac academaidd i gymryd camau tuag at hyfforddiant fel therapydd cerdd.
Nid wyf erioed wedi gresynu at y dewis – mae'r proffesiwn yn mynnu dysgu, twf a derbyn yr hyn y gallaf ei gyflwyno i'r gwaith yn barhaus, ac yn anad dim y fraint o gwrdd ag eraill yn therapiwtig gyda'r gerddoriaeth yw'r gorau oll.
Beth yw eich dyheadau ar gyfer y dyfodol?
Rwy'n gobeithio parhau i gynnal a datblygu gwaith y tîm Therapïau Celfyddydau Anabledd Dysgu, a chadw i fyny â'm sgiliau cerddorol a damcaniaethol. Byddai'n wych gweld twf yn y defnydd o therapïau celfyddydol ar draws y bwrdd iechyd, adeiladu adnoddau presennol a chodi ymwybyddiaeth.